Νόμπελ Ιατρικής για τα μυστικά των χρωμοσωμάτων.....

Τρεις αμερικανοί επιστήμονες κέρδισαν σήμερα το Νόμπελ Ιατρικής 2009 για την ανακάλυψη του τρόπου με τον οποίο προστατεύει ο οργανισμός τα χρωμοσώματά του, τα οποία κρύβουν μέσα τους το πολύτιμο γενετικό υλικό μας – το DNA.

Οι δρες Ελίζαμπεθ Μπλάκμπερν, Τζακ Σόστακ και Κάρολ Γκρέϊντερ ανακάλυψαν πως αντιγράφονται τα χρωμοσώματα και πως προστατεύονται από την εκφύλιση – δύο ανακαλύψεις που βοήθησαν την επιστημονική κοινότητα να κατανοήσει καλύτερα την γήρανση, τον καρκίνο και τα βλαστικά κύτταρα.

Η απάντηση σε όλ’ αυτά, κρύβεται στις άκρες των χρωμοσωμάτων και σε ένα ένζυμο που τις δημιουργεί. Οι άκρες των χρωμοσωμάτων αποκαλούνται τελομερή και συχνά περιγράφονται από τους ειδικούς «σαν τις πλαστικές άκρες στα κορδόνια των παπουτσιών, που εμποδίζουν τα κορδόνια να ξεφτίσουν». Το «πλαστικό» που αποτελεί τα τελομερή είναι το ένζυμο τελομεράση. 

Σε ανακοίνωσή του ο Ίδρυμα Καρολίνσκα, της Σουηδίας, που απονέμει τα Νόμπελ, αναφέρει ότι οι τρεις επιστήμονες «έλυσαν ένα μεγάλο πρόβλημα της βιολογίας» με την ανακάλυψή τους.

Τα ανθρώπινα κύτταρα διαθέτουν στον πυρήνα τους 46 χρωμοσώματα, διατεταγμένα σε ζευγάρια. Το ένα από αυτά τα ζευγάρια καθορίζει το φύλο (φυλετικά χρωμοσώματα) και τα άλλα 22 καθορίζουν όλα τα άλλα στο σώμα μας (σωματικά χρωμοσώματα).

Όταν ένα κύτταρο είναι έτοιμο να πολλαπλασιαστεί, τα χρωμοσώματα «χωρίζονται» στα δύο με μια διαδικασία γνωστή ως διαίρεση.

Το πρόβλημα ήταν ότι οι άκρες των χρωμοσωμάτων, δηλαδή τα τελομερή, δεν διαιρούνται κατ’ αυτόν τον τρόπο και συνεπώς θα έπρεπε να «κόβεται» ένα τμήμα τους κάθε φορά που γινόταν κυτταρική διαίρεση.

Όμως οι έρευνες είχαν αποδείξει ότι αυτό δεν συμβαίνει, διότι όταν βραχύνονται τα τελομερή, τα ανθρώπινα κύτταρα γερνούν και πεθαίνουν - και επειδή τα ανθρώπινα κύτταρα διαιρούνται καθημερινά και συνεχώς, η διάρκεια ζωής τους θα έπρεπε να είναι πάρα πολύ μικρή.

Αντιστρόφως, εάν το μήκος των τελομερών έμενε αναλλοίωτο, τα κύτταρα θα είχαν αιώνια ζωή, γεγονός που επίσης είναι προβληματικό – αυτό συμβαίνει λ.χ. στην περίπτωση των καρκινικών κυττάρων.

Λύση του μυστηρίου

Οι νικητές των εφετινών βραβείων Νομπέλ έλυσαν αυτό το μυστήριο ανακαλύπτοντας πως ακριβώς λειτουργούν τα τελομερή και με ποιον τρόπο αντιγράφονται πλήρως κατά την διάρκεια της κυτταρικής διαίρεσης.

«Οι ανακαλύψεις των Μπλάκμπερν, Γκρέϊντερ και Σόστακ έδωσαν νέα διάσταση σε όσα γνωρίζουμε για τα κύτταρα, έριξαν φως στους μηχανισμούς των ασθενειών και άνοιξαν νέους δρόμους για την επινόηση νέων θεραπειών», σημειώνεται στην ανακοίνωση του Καρολίνσκα.

Η δρ Μπλάκμπερν, καθηγήτρια Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Φρανσίσκο, και ο δρ Σόστακ, καθηγητή Γενετικής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ανακάλυψαν μια μοναδική αλληλουχία του DNA στα τελομερή, η οποία προστατεύει τα χρωμοσώματα από την εκφύλιση.

Επιπλέον, η δρ Μπλάκμπερν μαζί με την δρα Γκρέϊντερ, καθηγήτρια στο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής του Πανεπιστημίου Τζωνς Χόπκινς, διερεύνησαν εάν η αλληλουχία αυτή μπορεί να οφείλεται σε κάποιο άγνωστο ένζυμο – και έτσι ανακάλυψαν την τελομεράση, η οποία επιτρέπει στο DNAνα αντιγράφει τα τελομερή, παρατείνοντας έτσι τη ζωή τους.

Το βραβείο Νόμπελ συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο περίπου 1 εκατομμυρίου ευρώ, το οποίο θα μοιραστούν οι τρεις επιστήμονες. 

Πηγή: www.tanea.gr